Steenhoornbloem; voorjaar tussen de stenen

Hoornbloemen hebben na de bloei een bruinvliezige ‘tuit’ uit de kelk steken. Het is de vrucht in de vorm van een hoorn. Dat is ook het geval bij één van de meer tot de verbeelding sprekende hoornbloemen; de Steenhoornbloem (Cerastium pumilum). In Nederland is dit een heel zeldzame plant en voornamelijk bekend uit Limburg, maar vermoedelijk wordt hij, door onbekendheid met de plant, ook over het hoofd gezien. Net over de grens in België, en dan over de gehele lengte van die grens, wordt de Steenhoornbloem al meer gezien en in sommige regio’s daar is ze zelfs niet echt zeldzaam. Op stenige plaatsen, zoals ballastbedden van sporen, maar ook langs kanalen, op terrils en op plekken waar puin is verwerkt, bijvoorbeeld bij opritten, is deze plant geregeld te vinden.

Om de plant goed te herkennen is bloei nodig en moet je ook redelijk vroeg in het seizoen op pad. Begin april komen de eerste planten al tot bloei. De bloei valt tegelijk met die van Zandhoornbloem en er is ook enige gelijkenis. Over het algemeen is de bloem van Steenhoornbloem veel regelmatiger ingesneden, zijn de bloemen groter, zijn er minder klieren aanwezig en maken de bloem- en vruchtstelen een boogje ten opzichte van de stengel. Ze zijn dus niet teruggeslagen zoals bij Zandhoornbloem. Steenhoornbloem is eenjarig. Dat is een belangrijk verschil met de wel wat gelijkende Gewone hoornbloem. Eenjarigheid is te controleren door de afwezigheid van nietbloeiende spruiten en de los- en rechtopstaande habitus en het vrij los in de grond zittende kleine wortelstelsel.

Steenhoornbloem is een heel mooie plant want de bloemen zijn, eenmaal open, relatief groot. Het is altijd weer een genoegen deze sterretjes waar te nemen. Natuurlijk moet de plant ook in dit opzicht niet verward worden met die andere sterretjes, als Sterrenmuur, te weten de volksnaam voor Gewone vogelmuur.