Een gazon vol met Madeliefjes, wie wil dat nu niet?
Onze eigen gazonnen en de grazige stroken in de wijk, zijn de hooilanden van de stad. De efficiënte akkerbouw laat geen ruimte meer over voor Paarden- en Pinksterbloemen in het open veld. Ze zijn er teruggedrongen tot smalle strookjes langs wegen en watergangen. In de stad is natuurlijk nog minder ruimte, maar de weinige strookjes gras staan vaak vol met de hooilandsoorten uit het agrarische landschap van weleer. En dan natuurlijk juist in die stukjes gras die niet met een nagelschaartje worden bijgehouden. Met een beetje geluk vindt je Knolboterbloemen en Gewone ereprijs, maar het kan ook bijzonderder met soorten als Lathyruswikke en Onderaardse klaver. Het devies luidt: Vooral niet mesten en grasmaaisel afvoeren. Zo komen er vele bloemetjes in het gras. Madeliefjes en Witte klaver kunnen met een iets soepeler maaibeleid, mooie tapijten van bloemen opleveren. En al die bloemetjes hebben ook groene delen die vaak veel droogteresistenter zijn dan het dierbare zachte gras. Dat betekent dat je niet hoeft te sproeien om het ook in hoogzomer er groen uit te laten zien. Leve een bloemenrijk gazon!
Eind vorig jaar heb ik met het management van Shell Rijswijk afgesproken dat een deel van het grote grasveld voor hun gebouw niet gemaaid gaat worden. We gaan dan eens kijken wat er zoal op gaat komen. In dit kader loop ik af en toe even langs om te kijken hoe de zaken er voor staan.
Pasgeleden liep ik er weer eens rond toen er een bewaker op me af kwam. Hij stelde me de gebruikelijk vraag wat ik aan het doen was. Dat viel nog niet mee om uit te leggen, vooral dat niet maaien was moeilijk te begrijpen voor hem. Ik dacht toen aan de hand van de daar veel bloeiende Madeliefjes het één en ander uit te leggen. Ik wees hem op de bloemetjes en er verscheen een rimpel op zijn voorhoofd. “Oh, die witte dingetjes daar bedoel je!” Ik was even perplex. De meeste Nederlanders zijn opgegroeid met het Madeliefje. Deze meneer had een andere achtergrond en mogelijk ook weinig affiniteit met planten en bloemen.
Het Madeliefje (Bellis perennis) is misschien niet een echte stadsplant, toch zie ik haar in ieder geval het meest in een bebouwde omgeving. Op zich niet zo gek want het Madeliefje is een tredplant. Zij vindt het dus heerlijk als er over haar gelopen wordt en ook van maaien lijkt ze profijt te hebben. Toen ik nog in de heemtuin werkte was er een Parnassiaveldje met een graspaadje er om heen. Als dat gemaaid was en het onderscheid tussen graspad en veldje verdwenen was kon je nog steeds goed blijven zien hoe het graspad liep, er stonden daar heel veel Madeliefjes.
Het Madeliefje is een duidelijk voorbeeld van een composiet. Feitelijk is hier geen sprake van één bloem maar van een bloemhoofdje met witte, aan de rand soms rode, lintbloemen en gele buisbloemen.
Soms met rood aan de randen
Het bloemhoofdje sluit zich als het donker wordt of als het regent. Het blad van het Madeliefje vind je als rozet op de grond, niet aan de stengel waaraan één bloemhoofdje zit. Veel mensen, ook beginnende floristen, kennen eigenlijk alleen het bloemhoofdje. Ze herkennen dan ook vaak het blad niet als de plant niet bloeit. Zo ging het tenminste bij mij ook.
Het blad.
De latijnse naam, Bellis perennis, betekent mooie, overblijvende schoonheid. Dat klinkt mooi maar ik ben bang dat in de praktijk deze schoonheid door weinig floristen wordt bewonderd. Ook vraag ik me af hoeveel kinderen hun moeder nog een bosje verlepte madeliefjes geven of een krans ermee vlechten om in hun haar te doen. Eén troost is er voor ons Madeliefje, ze is weer nummer één geworden in de Eindejaars Plantenjacht 2017.
En je moet er toch niet aan denken dat er geen Madeliefjes meer groeien in die toch al saaie grasvelden om ons heen.
