Boerenwormkruid – een plant met een kompas
De naam Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) vindt ongetwijfeld zijn oorsprong in het gebruik van deze plant als middel om van spoel- en lintwormen af te komen. Toch valt dat niet aan te bevelen want de plant is giftig. Boerenwormkruid is zeer algemeen en komt zowel in de stad als in het buitengebied voor.
Als in het voorjaar de bladeren tot ontwikkeling komen lijkt de plant redelijk veel op een varen. In het Duits heet de plant dan ook Rainfarn. Het is eenvoudig vast te stellen of je met een varen te maken hebt of met jongen bladeren van Boerenwormkruid. Jonge varenbladeren zijn opgerold als een horlogeveer en ontrollen tijdens de groei naar een volwassen blad. De bladeren van Boerenwormkruid zijn, omdat het geen varen is, niet opgerold. Tussen de deelblaadjes vind je kleine steunblaadjes.
Boerenwormkruid is een zo genaamde kompasplant. De plant draait in het volle zonlicht zijn bladeren noord/zuid. Makkelijk als je de weg kwijt bent en je geen kompas bij je hebt.
Boerenwormkruid is een composiet. Deze familie heeft bloemen met lint- en buisbloemen of alleen buisbloemen. De buisbloemen die vaak geel van kleur zijn, vormen het hart van de bloem. Denk b.v. aan het Madeliefje en de Margriet. Maar in tegenstelling tot Boerenwormkruid hebben Madeliefje en Margriet naast het hart van buisbloemen ook duidelijke straalbloemen – de witte bloemen rond het hart. Deze straalbloemen kunnen soms aanwezig zijn bij Boerenwormkruid maar dan gaat het om de buitenste bloemen van het bloemhoofdje die heel kort lintvormig zijn.
Tegen de herfst kun je wel eens op het verkeerde been gezet worden en Boerenwormkruid verwisselen met Jacobskruiskruid omdat Jacobskruiskruid dan soms zijn lintbloemen verliest en het bloemscherm sterk op Boerenwormkruid lijkt. Aan de hand van de stengel en het blad zijn de planten makkelijk van elkaar te onderscheiden. Je kunt Boerenwormkruid ook herkennen aan de geur. De bladeren zijn bezet met klierhaartjes die bij fijnwrijven een kamferachtige geur verspreiden.
Er zijn nogal wat insecten die in hun levenscyclus te gast zijn bij Boerenwormkruid. Bij voorbeeld de spanrupsen van de Smaragdspanner(Thetidia smaragdaria), de rupsen van verschillende soorten uiltjes en grasmineermotten. De rups van de Kleine wortelmot (Dichrorampha agilana) begint in de wortelstok, na de winter klimt zij omhoog en begint aan de jonge bloemenknoppen, daarna volgt het beenmerg van de stengel om vervolgens weer af te dalen naar de grond en in de grond te verpoppen. Ook solitaire bijen weten de plant te vinden o.a. zijdebijen, groefbijen en de tronkenbij.
Boerenwormkruid is ook vaak in de bloemenwinkel te vinden. Bloemisten gebruiken het graag in boeketten. Bedenk dat Boerenwormkruid uit de berm heel veel goedkoper is dan uit de winkel.
Op de pagina’s Stadsplanten van Amersfoort proberen wij vooral aandacht te geven aan planten die algemeen voorkomen in een bepaalde tijd van het jaar. Dat geeft de grootste kans dat de beschreven plant eenvoudig op dat moment gevonden kan worden in de eigen omgeving. Daarnaast melden wij uiteraard ook vondsten van bijzondere, zeldzame planten.
Joop de Wilde
