Kraailook kraait victorie

Geplaatst op door
Kraaillook, broedbollen

Zowel in de stad Breda langs de Mark, als langs de dorpswegen bij Bavel zie ik dit voorjaar 2024 een zeer opvallende toename van kraailook. In sommige stukken berm, is het zelfs de dominante soort geworden. Zo een tien jaar geleden kwam kraailook op deze plekken ook wel voor, maar zo schaars, dat we elkaar erop wezen als we het zagen. In de Verspreidingsatlas wordt vermeld dat de voorkeursbiotoop van de plant voedselrijke zomen zijn. Dat klopt wel voor de bermen waar ik de toename zie. Ik sluit ook niet uit dat kraailook beter bestand is tegen droogte en dat het gras waartussen het staat de concurrentie verliest. Kraailook vormt een bol. Een bol is een goede manier om te overzomeren.

Kraailook met broedbollen en bloemknoppen of zaaddozen? op stelen.

Kraailook (Allium vineale) is een soort ui. De bladeren zijn glad, goed eetbaar en helemaal te vergelijken met bieslook. Ze zijn donkergroen en steken met die kleur af tegen het blekere groen van het gras waartussen het groeit. Daardoor is kraailook zelfs vanaf de fiets goed te herkennen, als je beeld te pakken hebt. De plant bloeit in juni, juli, augustus of beter gezegd: vormt dan broedbollen waar dan soms ook bloemen bij verschijnen. Zie foto boven.

Kraailook als dominante soort in een berm

‘Allium’ komt van het Griekse ‘aglis’ = knoflook, dat is ontstaan uit glis: iets kroms of rond, dat verwijst naar de bol van de looksoorten. Allium zou ook afkomstig kunnen zijn van het Keltische all = warm, scherp of brandend, dat slaat op de eigenschappen van de plant. De soortaanduiding ‘vineale’ betekent wijnachtig of wijnkleurig en verwijst naar de kleur van de broedbollen. Het is wel een roséwijn. De meeldraden van kraailook dragen uitsteeksels die langer zijn dan de helmdraden met de helmknoppen en die worden vergeleken met de poten van een kraai, vandaar de naam. De herkomst van ‘look’ is onzeker. Mogelijk hangt het samen met ‘lok’ en duidt het op een samengevouwen bol en dan vergelijkbaar met ‘allium’.

Het Nederlandse ‘ui’ komt via ‘ajuin’ en ‘uyen’ waarschijnlijk van het Latijnse ‘unus’= één. Dit ter onderscheiding van knoflook met diverse bollen. De afgeleide betekenis van ‘grappig’ is ontstaan vanwege de scherpe, pittige smaak en geur. Flauwe grappen zijn niet uiig.

Over Aad van Diemen

Biografie Na een studie Sociale wetenschappen enige tijd werkzaam geweest als onderzoeker en docent. Daarna tot het pensioen als beleidsmedewerker Sociale Zaken bij de gemeente Rotterdam. Van jongs af aan met de verrekijker op stap voor vogels. Daarna ook planten, paddenstoelen en bijen, wespen en dagvlinders. Een dag in de week werk ik als conservator bijen en wespen in het Natuurmuseum Brabant. Ben bestuurslid IVN en natuurgids bij die club en bij SBB. Verder was ik eindredacteur, medeauteur en medefotograaf van het boek ‘Stadsplanten van Breda’ dat een paar jaar geleden is uitgebracht.