Kaal en eenzaam

Geplaatst op door
Kale voorjaarszonnebloem

Het is altijd leuk een soort te vinden die voor jezelf nieuw is. Leuker is, als de soort nieuw is voor de stad waar je inventariseert. Het allerleukst is als die soort in je eigen straat groeit. Dat overkwam mij in 2021, maar toen was nog niet zeker of het inderdaad een nieuwe soort was. Van de validator FLORON kreeg ik het verzoek materiaal naar Naturalis op te sturen. Daar kampte men met een achterstand, maar in maart 2024 kreeg ik bericht dat de betreffende soort inderdaad de kale voorjaarszonnebloem (Doronicum columnae) is. In de Verspreidingsatlas staat de naam wel, maar het kaartje heeft maart 2024 nog geen stip, maar in april wel. Het geslacht Doronicum kent twee ingeburgerde soorten in Nederland: de hartbladzonnebloem (D. pardalianches), een stinsenplant in loofbossen op buitenplaatsen achter de duinen. In het hetzelfde gebied, maar nog zeldzamer: de weegbreezonnebloem (D. plantagineum).

Kale voorjaarszonnebloem bij boomspiegel

In de nieuwe Heukels wordt bij het geslacht Doronicum gemeld dat twee soorten: de Kaukasische voorjaarszonnebloem (D. orientale) en de kale voorjaarszonnebloem, opslaand uit tuinafval, aangetroffen kunnen worden. Van de Kaukasische zijn inmiddels ongeveer 25 plekken te zien op de kaart. De kale bij mij in de straat lijkt overigens eerder een zaailing dan opgeslagen uit tuinafval. De Kaukasische en de kale lijken nogal op elkaar, maar er zijn twee duidelijke verschillen: de kale heeft een onbehaarde stengel. Vandaar de naam. De Kaukasische stengel is behaard. Een ander duidelijk verschil is dat de stengelbladen bij de kale voorjaarszonnebloem duidelijk getand zijn en bij de Kaukasische heel zwak. Zie foto onder.

Sterk getand blad van kale voorjaarszonnebloem

Het geslacht Doronicum kent om en nabij 40 soorten. De hierboven genoemde vier soorten hebben alle als dichtstbijzijnd leefgebied Midden- en Zuid-Europa. De geslachtsnaam ‘Doronicum’ komt uit het Arabisch of Perzisch en blijft verder onverklaard. De soortaanduiding ‘columnae’ eert de Napolitaanse botanist Fabio Colonna (1567-1640).

De kale voorjaarszonnebloem in mijn straat staat nu nu nog eenzaam en alleen in Nederland. Dat zal vast niet lang meer duren.

Over Aad van Diemen

Biografie Na een studie Sociale wetenschappen enige tijd werkzaam geweest als onderzoeker en docent. Daarna tot het pensioen als beleidsmedewerker Sociale Zaken bij de gemeente Rotterdam. Van jongs af aan met de verrekijker op stap voor vogels. Daarna ook planten, paddenstoelen en bijen, wespen en dagvlinders. Een dag in de week werk ik als conservator bijen en wespen in het Natuurmuseum Brabant. Ben bestuurslid IVN en natuurgids bij die club en bij SBB. Verder was ik eindredacteur, medeauteur en medefotograaf van het boek ‘Stadsplanten van Breda’ dat een paar jaar geleden is uitgebracht.