Gevulde bloemen: Is meer minder?

Geplaatst op door

Wij mensen willen in de tuin graag grotere en meer bloemen, bonte kleuren, langlevende, makkelijk te onderhouden en winterharde sierplanten. De kwekers doen al eeuwen hun best om ons daarbij van dienst te zijn. Voor sommige soorten zijn er steeds meer cultuurvariaties (cultivars). In tuinen, maar ook in de omgeving van tuinen vind je deze cultivars van planten die in hun oorspronkelijke staat en binnen hun inheemse voorkomen er anders uitzien. Vooral opmerkelijk zijn de variaties met dubbele of gevulde bloemen.

Veel sierplanten hebben in plaats van de enkelvoudige kroonbladeren van hun wilde voorouder, gevulde bloemen. Daarbij zijn er abnormaal veel kroonbladeren die de hele bloem opvullen. Het fenomeen ‘gevulde bloemen’ is een afwijking die in de natuur zelf zelden voorkomt. Kwekers hebben die zeldzame exemplaren uit de natuur gebruikt om mee verder te kweken. Eenmaal met het gewenste resultaat zijn zij deze vegetatief gaan vermeerderen. Dat kan heel succesvol zijn. Voor een soort als Kerria (Kerria japonica), een struikvormige plant uit het oosten van Azië met vele uitlopers en gele bloemen, is een enkelvoudige bloemvorm zelfs bijzonder.

Een gevulde vorm van Stinkende Gouwe (Chelidonium majus) in het wild te Diepenbeek 2020.

Je zou kunnen bedenken dat deze exemplaren moeilijk verwilderen omdat ze geen of heel moeilijk zaad vormen. Maar net als dat de kwekers makkelijk Kerria vegetatief konden vermeerderen voor in tuinen, kunnen de planten dat zelf ook heel goed buiten tuinen. Een gesnoeide tak van Kerria die recht in de grond valt of wordt bedekt met wat aarde / afval kan redelijk gemakkelijk wortels vormen en verder groeien. Dat verwilderen buiten tuinen geldt niet alleen voor uitheemse planten met dubbele bloemen. Ook zijn er tientallen inheemse soorten die een cultuurvariatie kennen met gevulde bloemen.. Zo is Zeepkruid met gevulde bloemen in bepaalde streken (bijvoorbeeld in de Kempen) vrijwel net zo gewoon als de enkelvoudige vorm.. Bij andere planten, zoals Stinkende gouwe, Scherpe boterbloem en Wilde bertram verwilderen de cultivars met dubbele bloemen veel minder. Toch kruipen ook deze variaties alsmaar meer uit de tuin de ‘wildernis’ in.

De vele kroonbladeren versperren de weg naar het de eventuele nectar bij deze Wilde bertram (Achillea ptarmica). Malmedy 2012.

Als nectarzoekend insect heb je vaak niets aan deze planten. Je ziet wel eens een hommel een poging wagen aan een gevulde bloem van Sneeuwklokje, Deutzia of Welriekende jasmijn, maar het is verloren moeite. De vele kroonbladeren bij de gevulde exemplaren verhinderen veelal het insect bij de nectar te komen. Dat is wel jammerlijk. Men promoot ook om veel ‘bloemen’ in je tuin aan te planten om de natuur te helpen. Echter; In veel tuincentra zijn bepaalde soorten alleen met gevulde bloemen te krijgen. Als deze dan ook nog eens vrij gemakkelijk blijken te kunnen verwilderen buiten tuinen is dat extra nadelig. Kies dus graag altijd zoveel mogelijk voor soorten met enkelvoudig bloemen; Minder is in dit geval meer!

Over Rutger Barendse

Wat mij vooral bezighoudt is de flora in mijn directe woonomgeving. Een verhuizing af en toe is daarom ook geen enkel probleem. Sinds 2016 botaniseer ik in en rond Genk en probeer ik ook een Plantenwerkgroep leven in te blazen. We gaan sinds 2016 tweewekelijks op zondag op stap. Ik botaniseerde als vrijwilliger 15 jaar rond Balen en Mol (België, provincie Antwerpen en Limburg) en 10 jaar rond Nijmegen. Mijn jeugd bracht ik door in Noord-Holland en ook toen leerde ik via de Jeugdbond voor Natuurstudie al heel wat planten kennen. Ik werkte 10 jaar als veldmedewerker planten voor de Provincie Noord-Brabant en doe en deed als kleine zelfstandige vele opdrachten voor met name de Provincie Limburg (Nederland).